پوشاک در کوهستان

در طول یک صعود و در مسیر رسیدن به قله ما اغلب شرایط مختلف آب و هوایی رو تجربه می‌کنیم. ممکن هست در یک هوای گرم و در یک مسیر کاملاً مناسب با پاکوب مشخص صعود خودمون رو شروع کنیم و همچنان که ارتفاع می‌گیریم در مسیرمون با برف، برفچال، یخچال و باد و کاهش دما روبرو بشیم.

به همین دلیل برای اینکه همیشه در طول صعود راحت باشیم نیاز هست که به صورت لایه‌ای لباس بپوشیم. سیستم لایه‌ای به ما کمک می‌کنه که راحتی‌مون رو همیشه با اضافه یا کم کردن لایه‌ای که متناسب با شرایط هست تضمین کنیم. مثلاً اگر ابتدای صعود شروع به عرق کردن کنیم میتونیم بایستیم و بادگیر یا کاپشنمون رو دربیاریم و زمانی که احساس سرما کردیم میتونیم دوباره اون رو بپوشیم.
حالا اینکه دقیقاً چه لایه‌هایی رو انتخاب کنیم برای پوشیدن و گذاشتن داخل کوله‌پشتی ارتباط پیدا می‌کنه به اینکه در چه زمانی از سال و در چه شرایط آب و هوایی قراره کوهنوردی کنیم.
این مقاله به ما کمک می‌کنه که با بررسی لایه‌های مختلف پوشاک مثل لایه ابتدایی، لایه میانی، لایه عایق و لایه بیرونی اصول چگونه لباس پوشیدن در کوه رو بفهمیم
.
اما برای شروع کار، اول باید چندتا اصل رو بدونیم:

*** شرایط آب و هوایی میتونه به سرعت تغییر کنه: حتماً مطمئن بشید که تمام شرایط آب و هوایی و دمایی که ممکن هست با اون روبرو بشید رو قبل از صعود در نظر بگیرید. شرایط از زمانی که شما صعودتون رو در ارتفاع پایین شروع می‌کنید و تا زمانی که به قله میرسید ممکنه هست به شدت تغییر کنه.

*** راحتی در برابر وزن: ما هیچ وقت دوست نداریم که کوله‌پشتی خودمون رو پر از لباس اضافه کنیم اما از طرفی دوست داریم که در طول صعودمون هم راحت باشیم. در مورد اینکه برای راحت بودن در طول صعود به چه چیزهایی نیاز دارید واقع بین باشید. همیشه یه تریدآفی وجود داره که تصمیم گرفتن رو سخت میکنه. مثلا یه کت پر ممکنه از یه کاپشن پلار سنگین‌تر باشه اما در عین حال گرم تر هم هست.

*** به عملکرد لباس توجه کنید: لباس‌های موجود در بازار ویژگی‌های مختلفی دارن. مثلاً بعضی‌ها جیب دارن، بعضی‌ها زیپ تهویه دارن، بعضی‌ها در مقابل نور خورشید مقاوم هستن و بعضی‌ها هم آنتی‌باکتریال و ضدبو هستن. زمانی که می‌خوایید یه لباس رو انتخاب کنید به این توجه کنید که چه چیزی برای شما مهم هست و چه چیزی میتونه عملکرد شما رو بهتر کنه. پس لباسی نخرید که برای شما و شرایط صعود شما مناسب نیست چون هم کوله‌پشتی‌تون رو سنگین تر کردین و هم پول اضافی خرج کردین.

*** پارچه‌های مختلف: جنس کتون زمان زیادی برای خشک شدن نیاز داره و عایق مناسبی هم نیست. بنابراین در طول صعودهای کوهنوردی هیچ‌وقت لباس کتون نپوشید به جاش از الیاف مصنوعی مثل پلی‌استر و نایلون و نخ پشم گوسفند استفاده کنید.

بخش های مهم پوشاک یک کوهنورد:

لایه ابتدایی در کوهنوردی:

اولین لایه‌ی لباس که دقیقاً بعد از پوست شما قرار می‌گیره از اهمیت خیلی زیادی برخوردار هست. چون با گرفتن رطوبت پوست شما اون رو خشک نگه می‌داره و باعث میشه ما گرم و راحت بمونیم. پارچه‌های پلی‌استری و پارچه‌های که با نخ پشم گوسفند مرینو بافته شدن برای لایه ابتدایی خیلی مناسب هستن. این لایه های ابتدایی میتونه شامل لباس های زیر باشه:

*** سوتین: همیشه از سوتین‌های ورزشی استفاده کنید که قطعه فلزی یا پلاستیکی نداشته باشن. این قطعه‌های فلزی و پلاستیکی تو زمان کوله‌کشی ممکنه تو پوست شما فرو بره و به اون آسیب بزنه.

*** تیشرت: برای کوهپیمایی در هوای گرم یک تیشرت از جنس پلی‌استر یا نایلون یا نخ پشمی گزینه مناسبی هست. اما خیلی از کوهنوردها برای اینکه کوله سبک‌تری داشته باشن ترجیح میدن بلوز بیس آستین بلند بپوشن. تیشرت آستین کوتاه کمک میکنه که تهویه بهتری در هوای گرم داشته باشین و بلوز آستین بلند هم شما رو در برابر نور خورشید محافظت میکنه.

*** بلوز بیس آستین بلند: برای خیلی از کوهنوردها بلوز بیس آستین بلند لباسی هست که از ابتدای صعود تا زمان رسیدن به قله می‌پوشن. به خاطر همین خیلی مهم هست که یک چیزی انتخاب کنید که به کار شما بیاد. یک بلوز آستین بلند نیم زیپ گردن سبک یا یک مقدار سنگین‌تر از جنس نایلون، پلی‌استر یا نخ پشمی گزینه خیلی خوبی هست. اگر پول بیشتری دارین میتونید لباسی بخرید که UPF (Ultraviolet Protection Factor) داشته باشه و شما رو در برابر نور خورشید محافظت کنه.

*** شلوار بیس: بهتره در صعودهای چند روزه یک شلوار بیس از جنس نایلون، پلی‌استر یا نخ پشمی داخل کوله داشته باشین تا زمانی که به کمپ رسیدین و بدنتون سرد شد و یا زمانی که خواستین از کمپ به سمت قله حرکت کنید اون رو بپوشید. همچنین شلوار بیس برای خوابیدن تو کیسه خواب گزینه خیلی مناسبی هست. برای صعودهای فصل بهار یا اواخر پاییز و زمستان میتونید از شلوارهای بیس یک مقدار سنگین‌تر استفاده کنید.

*** جوراب: جوراب با کیفیت برای اینکه پاهای شما رو گرم، خشک و راحت نگه داره خیلی مهمه. هیچ‌وقت جوراب کتون نپوشید و از نخ پشمی یا الیاف مصنوعی استفاده کنید. طول صعود شما مشخص می‌کنه که چند جفت جوراب با خودتون ببرید. اگر صعودتون چند روز طول میکشه حتماً دو جفت جوراب داشته باشین.

لایه میانی در کوهنوردی:

لایه میانی یا اون چیزی که روی لایه ابتدایی می‌پوشید شما رو گرم نگه می‌داره، در برابر سایش شما رو حفظ می‌کنه و همچنین شما رو از آب و باد محفوظ نگه میداره. گزینه‌های خیلی زیادی برای لایه میانی وجود داره اما کاپشن پلار و شلوار و کاپشن بادگیر (سافت شل) معمول‌ترین گزینه‌ها هستن:

*** کاپشن پلار: یک کاپشن پلار سبک بهترین گزینه‌ای هست که میشه در زمان استراحت‌های کوتاه در طول برنامه یا صبح زود و زمانی که هوا هنوز سرد هست روی بلوز آستین بلند بیسمون بپوشیم.

*** کاپشن سافت شل: کاپشن پلار و کاپشن سافت شل میتونن به جای هم استفاده بشن و شما میتونید یکیش رو انتخاب کنید. اما اگر شرایط به گونه‌ای بود که فکر می‌کردین هر دوش به کار شما میاد، حتماً هر دو رو همراه داشته باشین. مزیت کاپشن سافت شل این هست که مقاومتش در برابر آب و باد بیشتر از کاپشن پلار هست و در مقایسه با کاپشن‌های ضد آب تنفس بهتری داره. اگر کوهنوردی فنی می‌کنید بهتر هست کاپشن سافت شلی رو انتخاب کنید که متناسب با هلمت شما باشه.

*** شلوار سافت شل: یک شلوار سافت شل با کیفیت یکی از مهمترین چیزهایی هست که شما به عنوان کوهنورد باید داشته باشین. شما از زمانی که از ماشین پیاده میشین تا به قله می‌رسین و برمیگردین همون شلوار پاتون هست. شلوارهای سافت شل از شلوارهای پیاده‌روی با دوام‌تر هستند و در برابر باد و آب بهتر عمل می‌کنن. خاصیت کش‌سانی اونها به شما کمک میکنه بازه حرکتی خوبی در کوه داشته باشین. اگر هوا گرم باشه همون یک شلوار کفایت میکنه. اما در ارتفاعات بالاتر و زمانی که هوا سرد هست میتونید یک شلوار بیس زیر اون بپوشید یا روی این شلوار یک شلوار ضد آب بپوشید.

*** کلاه آفتابی: زمانی که شما زیر نور شدید خورشید کوهنوردی می‌کنید داشتن کلاه آقتابی خیلی خیلی ضروری هست. بعضی از کلاه‌ها یک قسمت پشتی دارن که گردن شما رو هم از نور خورشید محافظت میکنه.
*** دستکش نازک بیس:زمان بالا رفتن یا پایین آمدن از کوه اگر هوا اونقدر سرد نیست اما شما نیاز دارید دستاتون رو گرم نگه دارید یا اگر روی برف لیز خوردین محافظی برای دستهاتون داشته باشین از دستکش نازک بیس استفاده کنید. اینجور دستکشها شما رو در برابر آفتاب هم محافظت میکنه.

لایه گرمایی در کوهنوردی:

اینکه شما چقدر به لایه عایق نیاز دارید بستگی داره که کجا و چه زمانی از سال می‌خوایید کوهنوردی کنید. اگر در فصل سرما و در ارتفاعات بلند کوهنوردی می‌کنید پس شما حتماً به یک کاپشن عایق گرما خوب و احتمالاً یک شلوار عایق گرمای خوب نیاز دارید. یه کاپشن سبک‌تر برای کوه‌هایی با ارتفاع پایین‌تر کفایت می‌کنه. تو این کوه‌ها احتمالاً به شلوار عایق گرما هم نیاز ندارید.

*** کاپشن گرم: کاپشن گرم که کلاه هم داشته باشد مهمترین چیزی است که شما را در کوه گرم نگه میدارد. همیشه این لایه رو در بالاترین قسمت کوله خودتون نگه دارید که بتونید خیلی سریع روی باقی لباسهاتون بپوشید زمانی که توقف کردید یا زمانی که هوا سرد میشه. نوع کاپشنی که انتخاب میکنید به فاکتورهای مختلفی بستگی داره، اینکه بودجه شما چقدر هست، شرایط آب و هوایی و اینکه چقدر از شما جا میگیره. کاپشن پر در مقایسه با وزن و جایی که از شما میگیره بیشترین گرما رو به شما میده اما زمانی که خیس بشه خاصیت گرمایی خودش رو از دست میده (اگرچه الان جنس بیرونی بیشتر کاپشنهای پر ضد آب هست). کاپشنهای الیاف سنگین تر هستند و جای بیشتری میگرن اما خب ارزون تر هستن. ؟

*** شلوار گرم: اینکه از یک شلوار گرم استفاده کنید خیلی بستگی به زمان و جایی داره که کوهنوردی میکنید. اگر هوا در طول صعود مناسب هست شاید نیازی به شلوار گرم نباشه. اما اگر به ارتفاعات بلند میرید و یا در فصل زمستان و بهار در ارتفاعات پایین کوهنوردی میکنید داشتن شلوار گرم برای پوشیدن تو کمپ و یا زمانی که ارتفاعتون افزایش پیدا میکنه میتونه مناسب باشه. دنبال شلوارهایی باشید که زیپ سراسری در کناره داشته باشه که بتونید کفش و کرامپون رو به راحتی بپوشید. مثل کاپشن برای شلوار هم، هم گزینه پر و هم گزینه الیاف دارید. ؟

*** کلاه زمستانی: کلاه زمستونی رو طوری انتخاب کنید که بتونید زیر هلمت اون رو بپوشید. به خاطر همین نباید زیاد کلفت باشه.

*** عینک آفتابی: عینک آفتابی که شما در شهر استفاده میکنید احتمالاً به درد کوه نمیخوره. عینک‌های کوهنوردی طوری طراحی شدن که چشمان شما رو از نور شدید خورشید در ارتفاعات و بازتاب نور از روی برف حفظ کنن. بعضی از عینکها هم جوری طراحی شدن که از ورود نور از کنارها جلوگیری میکنن. عینکهای کوه برای عبور نور مرئی 5 تا 19 درصد طراحی شدن در حالی که عینکهای شهری نوری بین 20 تا 40 درصد رو از خودشون عبور میدن. ؟

*** دستکش: هرچقدر که در کوه بالاتر میرید احتمالاً دستکش بیس شما گرمای کافی ایجاد نمیکنه و به خاطر همین نیاز به یک دستکش یه مقدار سنگین تر دارین. اگر کار فنی میکنید دستکش رو طوری انتخاب کنید که بتونید با طناب کار کنید و با کلنگ یا تبر یخ. همچنین طوری باشه که بتونید باهاش به خوبی زیپها رو باز و بسته کنید.

*** گتر: گتر نه فقط باعث میشه برف و بارون داخل پوتینهاتون نره بلکه از پاره شدن پایین شلوار شما در برخود با کارامپون هم چلوگیری میکنه. گتری رو انتخاب کنید که تا زیر زانوی شما بیاد و همچنین در قسمتهای پایینی هم به خوبی تقویت شده باشه.

لایه بیرونی:

لایه بیرونی پوشش شما در حقیقت لایه ضد آب است. این لایه ممکنه در تمام طول صعود و تا زمانی که بارندگی نداشته باشین در کوله شما باقی بمونه. بنابراین به خاطر اینکه این لایه شما رو در برابر باد و بارندگی محافظت میکنه هیچ وقت اون رو فراموش نکنید، حتی اگر بارندگی نداشتین.

*** کاپشن ضد آب: دنبال یه کاپشن ضد آب و قابل تنفس باشید که شما رو کاملا خشک نگه داره. همچنین دقت کنید کلاهش طوری باشه بتونه روی هلمت شما قرار بگیره.

*** شلوار ضد آب: اگر کوهنوردی خودتون رو در شرایط بارندگی شروع کردین همراه داشتن یه شلوار ضد آب سبک باعث میشه باقی لایه های لباس شما خشک باقی بمونه. مثل لایه گرمایی خیلی مهمه که این شلوار هم زیپ سراسری داشته باشه تا بتونید در حالی که کفش و کرامپون دارید اون رو بپوشید.

*** عینک طوفان: اگر پیش بینی هوای خیلی سرد و باد شدید داشتین حتما همراه عینک آفتابیتون عینک طوفان هم داشته باشین. این عینکها باعث میشه چشمای شما در برابر باد محافظت بشه.

*** گتر گردن و دستمال سر: وقتی که دمای هوا کاهش پیدا کرد از گتر گردن یا دستمال سر برای پوشوندن و گرم نگه داشتن صورتتون استفاده کنید. خب دیگه خودتون بهتر میدونید که دستمال سر رو به شکلهای محتلف میشه استفاده کرد.

*** دستکش دو انگشتی: یک جفت دستکش گرم دو انگشتی گزینه خیلی مناسبی برای گرم نگه داشتن انگشتان شما در هوای سر هست. اگرچه این دستکشها آزادی کار کردن با دست رو از شما میگیرن اما در عوض دستهای شما رو گرم نگه میدارن. کش برای وصل کردن به دست.